Alles over tics bij kinderen

Ruim 5 op de 100 kinderen heeft een korte en soms zelfs een langere tijd last van tics. Men spreekt van een tic als kortdurende bewegingen of geluiden zich steeds achter elkaar voordoen. Meestal begint een tic in het gezicht. Je kunt hierbij denken aan met de ogen knipperen, het hoofd achterover gooien, schouders ophalen, snuifgeluiden maken of steeds glimlachen. Ook kan het een combinatie van geluiden zijn met een beweging of een gebaar. Tics zijn niet helemaal onwillekeurig, want ze kunnen in zekere mate worden onderdrukt. Een kind kan prima in staat zijn de tics te onderdrukken als het op school, of bij de sportclub is, terwijl het thuis weer in hevige mate voorkomt. Tijdens de slaap, of tijdens een activiteit die heel erg veel concentratie vereist, komen tics eigenlijk nooit voor.

Hoe ontstaan tics?

Een tic ontstaat in de hersenen en een kind kan er dus niets aan doen. Het is een neuro psychiatrisch iets, waarbij waarschijnlijk een erfelijke factor een rol speelt. Psychologische factoren kunnen wel bijdragen aan het ontstaan en voorkomen van tics, maar er is geen verband met betrekking tot de oorzaak ervan. Het kind heeft aanleg voor het krijgen van tics en door spanning kunnen deze ineens opkomen. Tijdens periodes van stress en vermoeidheid zullen tics vaker op de voorgrond treden. De ene dag zal het kind veel last hebben van tics, terwijl het de andere dag een stuk minder kan zijn. Ook kan het wisselend zijn welke tics het kind laat zien. Soms zal dit bijvoorbeeld knipperen met de ogen zijn, terwijl het een andere keer trekken met de mond is (al dan niet met geluiden erbij).

Is er meteen sprake van een tic-stoornis?

Het antwoord hierop is nee. Bij de meeste kinderen is het een tijdelijk iets, dat na een aantal maanden weer zal verdwijnen. Er wordt pas gesproken van een tic-stoornis wanneer het kind veel tics heeft, de tics dagelijks voorkomen en zich meerdere malen per dag voordoe. Daarbij hebben de tics een invloed op het dagelijks functioneren van het kind.

Bij een tic-stoornis wordt er onderscheid gemaakt tussen drie verschillende stoornissen;

• Voorbijgaande tic-stoornis;
  Het kind heeft meerdere tics, zowel motorisch als vocaal, maar deze houden niet langer dan een jaar aan.
• Chronische tic-stoornis;
  De tics houden wel langer dan een jaar aan, maar er is een combinatie van motorische en vocale tics.
• Gilles de la Tourette
  Wanneer er tenminste twee motorische tics aanwezig zijn en tenminste één vocale tic én de tics langer dan een jaar aanhouden (met nooit langer dan drie maanden zonder tics), dan wordt de diagnose Gilles de la Tourette gesteld.

Wat is Gilles de la Tourette?

Waarschijnlijk denk je als eerste aan schelden. Vaak worden op televisie alleen de mensen getoond die op straat iedereen uitschelden, terwijl ze er helaas niets aan kunnen doen. Echter dit is een verschijningsvorm die zich maar heel zelden voordoet. Gilles de la Tourette zal zich zo rond het zevende levensjaar openbaren. Het begint vaak met een enkelvoudige motorische tic, die na verloop van tijd weer verdwijnt, om plaats te maken voor een nieuwe tic. Zo ongeveer rond het elfde levensjaar beginnen ook de vocale tics. Bij ongeveer 50% van de kinderen met Gilles de la Tourette, is er zichtbare verbetering te zien als ze eenmaal in de puberteit komen. Voor uitgebreidere informatie over Gilles de la Tourette kun je het beste eventjes op de website https://tourette.nl/ kijken.

Onderzoeken

Bij enkelvoudige tics hoeven er eigenlijk geen verdere onderzoeken worden gedaan. Wanneer men het vermoeden heeft van het syndroom van Gilles de la Tourette, wordt het kind doorverwezen naar een kinderpsychiater. Verder onderzoek is altijd nodig omdat er vaak ook nog andere kinderpsychiatrische diagnoses voorbij zullen komen.

Behandeling

Indien blijkt dat het om enkelvoudige motorische of vocale tics gaat dan zal er naast dat je gerustgesteld zal worden als ouders, verder geen behandeling nodig zijn. Alleen wanneer er door de tics sociale problemen ontstaan dan is behandeling wel altijd nodig. Hiervoor zijn verschillende speciale psychologische therapieën voor ontwikkeld. Bij uitzondering wordt er medicatie voorgeschreven.

Tics op school

Vaak zijn tics minder goed zichtbaar op school omdat er voldoende afleiding is. Verder kan het zo zijn dat het kind de tics zo goed mogelijk probeert in te houden. Leerkrachten herkennen vaak geen tics, dus het is heel erg goed om ze hierover in te lichten. Leg uit dat het om onopzettelijk (onwillekeurig) gedrag gaat, wat dus niet zomaar te stoppen is. Vraag of de leerkracht regelmatig met het kind in gesprek wil gaan, om samen te kijken hoe het met het kind gaat en of er wellicht iets is waar hij/zij extra hulp bij nodig heeft. Ook belangrijk is dat het kind, indien het veel last heeft van onrust, eventjes de klas mag verlaten. Een wandeling naar het toilet kan al wat meer rust geven, waar het kind op dat moment dus ook echt behoefte aan heeft. Bij storende tics, dwanghandelingen of concentratieproblemen kan het soms nodig zijn om het kind apart te zetten tijdens het maken van zijn/haar werk. Dit geeft het kind een stuk meer rust en is dus echt geen overbodige luxe.

Wat doen als het kind gepest wordt?

Kinderen zijn soms erg hard naar elkaar toe. Indien je “iets anders bent” dan de rest ben je vaak al de pineut. Indien het kind gepest wordt met zijn/haar tics, dan is het misschien een heel goed idee om een spreekbeurt over dit onderwerp te laten geven door het betreffende kind (al dan niet met hulp van jou als ouder) of om een voorlichtingsfilmpje te draaien. Vaak wil het helpen om kinderen ergens een andere kijk op te laten krijgen. Het is voor het kind in kwestie namelijk al vervelend genoeg allemaal.

Afbeelding: Pixabay