Eikenprocessierups: wat doen na contact?

Steeds vaker komen er berichten voorbij over de eikenprocessierups. Wat is dit nou eigenlijk voor rups? Waarom veroorzaakt deze zo’n overlast? En hoe ziet de behandeling eruit nadat je toch met dit beestje in aanraking gekomen bent?

De eikenprocessierups

De eikenprocessierups is de rups van een nachtvlinder. De rups leeft van de bladeren van eikenbomen, vandaar zijn naam. Voornamelijk in de lente- en zomermaanden (mei t/m juli) komt de rups voor. De rups heeft hele kleine haren die een irriterend, branderig gevoel kunnen veroorzaken bij contact.

Symptomen

De symptomen zijn afhankelijk van welk lichaamsdeel in aanraking komt met de brandharen;

Bij contact met de ogen ontstaan pijnlijke, rode ogen. In meer ernstige gevallen kan er een ontstekingsreactie optreden.

Bij contact met de huid ontstaat huiduitslag. Deze is rood, pijnlijk en jeukend. De haren verspreiden zich makkelijk over het lichaam door zweten, krabben of wrijven.

Bij inademen van de haren ontstaan irritaties aan de luchtwegen. Dit kan leiden tot keelpijn, niezen, problemen met slikken en soms ademhalingsproblemen.

Bij innemen van de haren kunnen één of meerdere ontstekingen ontstaan van het mondslijmvlies, maar ook in het maag-darmkanaal. Hierdoor kunnen symptomen optreden zoals braken, buikpijn en het aanmaken van overmatig speeksel.

Behandeling

Als er contact is geweest met de eikenprocessierups is de behandeling afhankelijk van hoe ernstig de symptomen zijn. Als er sprake is van malaise, duizeligheid en overgeven naast de andere symptomen is het het beste om naar het ziekenhuis te gaan.

Contact met de huid
Het beste is om alle kleren uit te trekken en met handschoenen vast te pakken. De kleren kunnen uitgewassen worden op een hoge temperatuur. Huid en haar kunnen met water en zeep gewassen worden. Als er nog brandharen in de huid zitten kunnen deze verwijderd worden door de huid met plakband te strippen. Haren moeten goed uitgeborsteld worden. Bij hevige jeuk of irritatie kan er een antihistaminica voorgeschreven worden door de huisarts.

Contact met de ogen
Spoel de ogen goed uit. Dit kan het beste door een oogarts gebeuren. Deze kan ook eerst een lokaal verdovend middel in de ogen aanbrengen waardoor de pijn afneemt. Na het spoelen moeten de ogen goed onderzocht worden op de aanwezigheid van brandharen die mogelijk zijn achtergebleven. Als dit het geval is, moeten de ogen nogmaals uitgespoeld worden. Als er brandharen zijn achtergebleven die diep in het oogweefsel zijn doorgedrongen, moeten deze operatief door een chirurg worden verwijderd.

Contact met de luchtwegen
Door een arts kan vastgesteld worden op basis van de symptomen wat de behandeling moet zijn. Dit kan bestaan uit een kuur antihistaminica, soms in combinatie met corticoïden. Ook kan er gebruik gemaakt worden van een inhalator.

Contact met het maag-darmkanaal
Door een groot glas water te drinken kan de hoeveelheid ingenomen brandharen verdund worden. Soms kunnen de brandharen uit de mond verwijderd worden door met een spatel, gaasje of plakband voorzichtig te schrapen of strippen. Vaker is een endoscopisch onderzoek nodig om de brandharen uit de mond, keel of slokdarm te verwijderen. Dit gebeurt vaak onder algehele anesthesie.

Preventie

Hoewel de symptomen bestreden kunnen worden, of de brandharen verwijderd, is het beter om contact met de rupsen helemaal te vermijden. Na een eerste contact met de brandharen is een volgend contact vaak veel heftiger. Zorg er daarom voor dat herhaaldelijk contact vermeden wordt.

De haren worden verspreid door de wind. Zorg er daarom voor dat in een gebied waar de rups voorkomt, de was niet buiten gedroogd wordt, groenten uit de tuin zorgvuldig gewassen worden, kinderen niet buiten spelen in de buurt van een aangetaste boom en het gazon enkele dagen vóór het maaien goed afgespoeld is met water, zodat de brandharen de grond in trekken.

Probeer ook zeker niet de eikenprocessierups zelf te bestrijden. Laat de bestrijding over aan gespecialiseerde diensten.

Uitgelichte afbeelding: Larvae of a pine processionary moth from Shutterstock/Protasov AN