Leuk en leerzaam: Het Scheepvaartmuseum

Het Scheepvaartmuseum is gevestigd in ‘s Lands Zeemagazijn. Het monumentale gebouw wat stamt uit 1656, werd ontworpen door Daniel Stalpaert en diende in den beginne als pakhuis van de Admiraliteit van Amsterdam. Het werd gebouwd in de Gouden Eeuw, toen onze hoofdstad nog de grootste haven ter wereld had. Het nog altijd indrukwekkende en prachtige gebouw heeft veel karakter, wat de aandacht trekt van iedere voorbijganger.

Hoewel ik in het verleden zelf regelmatig musea heb bezocht, stond “Het Scheepvaartmuseum” nog steeds op het to-see-lijstje. Afgelopen dinsdag was het dan zo ver, met het hele gezin vertrokken we naar Amsterdam om een nachtje in Hotel Arena te verblijven. Hét perfecte moment om iets te ondernemen wat educatief en leuk is. En waar vriendlief dacht dat het wellicht een beetje oubollig zou zijn, bleek dit absoluut niet het geval. We hebben een fantastische educatieve en interactieve dag gehad!

Tip van Flip: ga erheen met korting — Jumbo Dagje Uit muntjes!

Een kort stukje geschiedenis

Sinds 1973 dient het Zeemagazijn als gastheer voor het onderbrengen van Het Scheepvaartmuseum. Op 13 april van datzelfde jaar werd het museum officieel geopend door prinses Beatrix. Het museum werd een Rijksmuseum, waardoor de financiële mogelijkheden wat ruimer werden. Gelukkig maar, anders was een grondige verbouwing, gezien de hoge kosten, niet mogelijk geweest. In 2007 sloot Het Scheepvaartmuseum zijn deuren voor een renovatie van 4 jaar. Het Zeemagazijn was toen namelijk echt toe aan een grondige opknapbeurt. Er moesten o.a. grotere zalen komen en andere aanpassingen worden gedaan om tegemoet te komen aan de groeiende bezoekersstroom. Verder moest er ook klimaatbeheersing worden aangelegd. De imposante overkapping van de binnenplaats (het Open Pleyn) is ontworpen door Laurent Ney en bestaat uit duizenden stukken glas in een metalen frame. Een interessant weetje is dat het ontwerp is geïnspireerd op de kompaslijnen van oude zeekaarten. Er zijn maar liefst 868 knooppunten, waarin 4 led-lampjes verwerkt zitten (wit, rood, geel en blauw) die afzonderlijk kunnen worden aangestuurd. Op het Open Pleyn kies je welke kant je op wilt gaan. Het museum is namelijk net als een kompas; Noord, Oost, Zuid (ingang/uitgang van het museum) en West. Je kunt er voor kiezen om een gratis audio-tour te doen, wat natuurlijk handig is voor toeristen die geen Nederlands spreken en verstaan.

Toegankelijkheid

Het Scheepvaart is goed toegankelijk voor mensen met een beperking. Alle tentoonstellingen en voorzieningen zijn bereikbaar via liften. Bij het VOC-schip Amsterdam is ook een speciale lift geplaatst, zodat je dit pronkstuk niet hoeft te missen. Bezoek je het museum met een begeleider, dan heeft deze gratis toegang. Met het ook op de veiligheid van de bijzondere collectie is het gebruik van scootmobielen niet toegestaan. Je kunt gebruikmaken van één van de rolstoelen die je kunt lenen in het museum. Vlakbij de hoofdingang, aan de Kattenburgerstraat, is een algemene parkeerplaats voor mensen met een parkeerkaart voor mindervaliden.

Het Scheepvaartmuseum organiseert een paar keer per jaar een autismevriendelijk museumbezoek. Op deze dag krijgen kinderen met autisme en hun familie de kans om op een prikkelarme manier het museum te bezoeken.

NOORD-vleugel

In de Noord-vleugel vind je de tentoonstelling over de ms Oranje, het passagiersschip dat door zijn iconische status en rijke geschiedenis nog steeds tot de verbeelding spreekt. Ooit begonnen als luxe cruiseschip wat vaarde tussen Indonesië en Nederland, maar al snel getransformeerd naar een hospitaalschip tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De Belgische kunstenaar Hans Op de Beeck raakte voor de tentoonstelling Sea of Tranquillity geïnspireerd door de scheepswerven van Saint Nazaire. Hier worden de grootste cruiseschepen ter wereld geproduceerd. Deze mysterieuze tentoonstelling is tot en met 9 juni 2019 te zien in Het Scheepvaartmuseum.

Tijdens de Virtual Reality tijdreis ‘Dare to Discover – A VR Journey’. maak je een vlucht over de historische haven van Amsterdam en zul je zien in welk razendsnel tempo alles zich heeft kunnen ontwikkelen tot een bedrijvige haven. Je bent o.a. getuige van een aantal gebeurtenissen, zoals het ontstaan van de indrukwekkende werf en het Zeemagazijn -het huidige museum- en de bouw en de tewaterlating van een oorlogsschip. Geschikt voor kinderen vanaf 7 á 8 jaar.

Het VOC-schip Amsterdam was voor ons toch echt wel één van de hoogtepunten. Deze exacte kopie van het echte schip (deze verging in 1749 op zijn eerste reis) ligt aan de steiger van het museum. Je kunt er de stuurhut van de kapitein bekijken, liggen in de hangmatten van de bemanning, door het ruim kruipen, kanonnen afschieten en nog veel meer. Erg indrukwekkend om te zien en moeilijk voor te stellen dat mensen echt op deze manier hebben geleefd aan boord van het schip.

200 jaar geleden gaf Koning Willem I de opdracht om een koninklijk vaartuig te laten bouwen. In deze tijd waren rijkversierde roeisloepen een ‘must have’ voor Europese monarchen. De Koningssloep is te bekijken naast het VOC schip en er is ook een presentatie.

Wil je een varend stoomschip bekijken? Aan de steiger van Het Scheepvaartmuseum ligt het stoomschip Christiaan Brunings, een ijsbreker uit 1900. Het schip was eigenlijk rijp voor de sloop, maar in 1968 nam Rijkswaterstaat het initiatief om het een nieuw leven in te blazen. In samenwerking met Het Scheepvaartmuseum en dankzij de steun van diverse bedrijven vaart de Christiaan Brunings nog steeds uit. Ga aan boord van het stoomschip en bekijk de machinekamer. Vrijwilligers vertellen je graag over de geschiedenis en vanaf april t/m september is het schip beschikbaar voor vaartochten met groepen.

OOST-vleugel

Onze oudste vond vooral de scheepsornamenten erg interessant. Grieken, Romeinen, Vikingen en Hollanders: allemaal versierden ze hun schepen met schilderingen, houtsnijwerk en beelden die bol stonden van de symboliek. En het schijnt dat dit vaak nog steeds het geval is.

Verder waren ook de jachtmodellen erg in trek. Het is verbazingwekkend om te zien hoe luxe de schepen er toen al uit zagen en hoe snel de ontwikkelingen eigenlijk zijn gegaan. De pleziervaart is tot op de dag van vandaag nog steeds erg populair en dat vind ik persoonlijk niet zo heel erg gek.

De details zijn werkelijk prachtig te noemen…je raakt niet uitgekeken! Sterren bekijken kun je het beste op zee doen, omdat je dan heel weids kunt kijken. De hemellichamen worden aan de wand afgebeeld door verlichting…je hebt echt eventjes het idee dat je je ertussen bevindt.

Fotoalbums bekijken doe ik altijd graag en ook in het museum krijg je daar de kans voor. Loop rond in een ouderwets ingerichte kamer en neem een kijkje in het leven van zeelieden en reizigers. Neem plaats in een mooi fauteuil en bekijk de fotoalbums, terwijl je luistert naar het verhaal van deze mensen.

De tentoonstelling Haven 24/7 laat je ervaren wat er gebeurt in de moderne Amsterdamse haven. Schepen komen binnen, laden of lossen en vertrekken weer. De goederen gaan op vrachtauto’s, binnenvaartschepen of treinen verder naar een fabriek of naar de winkel. Vooral de op- en overslag van cacao en benzine zijn belangrijke factoren. Op een interactieve manier waan je je tussen alle drukte en bedrijvigheid. Deze mei-vakantie is het Muizenhuis te gast in Het Scheepvaartmuseum en kun je een leuke speurtocht doen in het Haven 24/7 gedeelte!

WEST-vleugel

Vroeger vond men de walvis voornamelijk een erg eng en groot wezen. Dit kwam omdat men eigenlijk helemaal geen onderzoek er naar deed en niet goed wist wat ze met deze “zeemonsters” aanmoesten. Willem Barentsz ging op ontdekkingstocht en kwam erachter dat deze grote beesten zich heel gemakkelijk lieten vangen. En wat bleek; het vlees, de olie uit het spek en de baleinen brachten ook nog eens heel veel geld op. Hierom gingen steeds meer mensen op walvisjacht, zodat ze wat geld bij konden verdienen. In de 19e eeuw stopte Nederland met de walvisvaart, maar na de Tweede Wereldoorlog begon de jacht opnieuw (er was een tekort aan alles op dat moment, dus ook aan geld). In 1964 voer de laatste walvisvaarder uit onder Nederlandse vlag. Milieubewegingen waren inmiddels in actie gekomen tegen de walvisvaart en zeker tegenwoordig is er veel verzet tegen de jacht op deze (uitstervende) dieren.

Zie je in de Gouden Eeuw laat zien hoe goed het met Nederland ging in de 17e eeuw. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was toen één van de machtigste en rijkste landen ter wereld. Het waren welvarende tijden en dat was vooral te danken aan de scheepvaart. Door de oprichting van de VOC kwamen er goederen uit alle windstreken. Niet alleen de handel bloeide in de Gouden Eeuw: Nederlandse kunstenaars en wetenschappers uit die tijd zijn nog steeds wereldberoemd, zoals Antonie van Leeuwenhoek, Christiaan Huygens, Spinoza en Ferdinand Bol. Ontmoet tijdens deze tentoonstelling het meisje Amimba, dat al op jonge leeftijd als slaaf moest werken. Luister ook eens naar Jan Janszoon Weltevree. Hij wilde eigenlijk helemaal geen schipper worden, maar uiteindelijk zette hij als één van de eerste Nederlanders voet aan wal in Korea.

Het Leven aan boord zorgt ervoor dat kinderen (en ook volwassenen) een kijkje krijgen in het leven van de zeelieden. om meer te weten over de rangen en standen van de zeelieden aan boord, wat er gegeten en gedronken werd en wat is scheurbuik precies? Het is een levensgroot bordspel, welke je meevoert langs verschillende eilandjes, waar steeds een ander type schip te zien is. Spelenderwijs leer je van alles over de rangen en standen aan boord en nog veel meer. Door vragen te beantwoorden werk je je op van matroos tot kapitein. Aan het einde van het parcours voer je je score in een computer in om te zien tot welke rang je opgeklommen bent. Je ontvangt zelfs een diploma per mail! Kinderen tot 6 jaar kunnen terecht bij een apart deel van ‘Het leven aan boord’. Op de tribune kunnen ze kijken naar een film over dieren aan boord met Bob van der Zee (Fred Delfgaauw) en Rinus de Rat. Samen gaan zij op zoek naar het schip waarop Bob van der Zee gewerkt heeft als dierenoppasser. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Zabawas.

Café en winkel

Een hapje en een drankje neem je in café – restaurant Stalpaert, wat sfeervol is ingericht. Je kunt er heerlijk eten en ondertussen over het water uitkijken. Ik ga de menu-kaart niet opsommen, maar er is voor ieder wat wils. Stalpaert is elke dag open van 9.00 tot 17.00 uur en is ook toegankelijk zonder kaartje voor het museum. Goed om te weten: reserveren is niet mogelijk.

Het Pakhuys biedt een schat aan artikelen waarmee je het verhaal van het museum en de tentoonstellingen mee naar huis kunt nemen of cadeau kunt doen. Erg leuk om hier rond te neuzen! Ook hier kun je naar binnen zonder een kaartje voor het museum. Elke dag open van 9.00 tot 17.00 uur.

Meer informatie vind je hier.

Bibliotheek

Openingstijden en tickets

Het Scheepvaartmuseum is altijd gesloten op:

• Koningsdag – 27 april
• Eerste Kerstdag – 25 december
• Nieuwjaarsdag – 1 januari

Entreeprijzen

Het museum is tevens gratis voor leden van Het Compagnie Fonds & VNHSM, Vereniging Rembrandt, ICOM-pas en begeleiders van mensen met een beperking.

* Deze tickets zijn online verkrijgbaar. Meer informatie vind je hier.

Adres en route

Bezoekadres
Het Scheepvaartmuseum
Kattenburgerplein 1
1018 KK Amsterdam

Te voet vanaf het CS
Vanaf Amsterdam Centraal Station kan je 2 wandelroutes kiezen: via de Oosterdokskade langs de Openbare Bibliotheek en NEMO (22 min) of over de (drukke) Prins Hendrikkade (21 min).

Met het openbaar vervoer
Vanaf het Amsterdam Centraal Station vertrekt bus 22 (Muiderpoortstation) vanaf Centraal Station IJzijde. De halte Kadijksplein is voor Het Scheepvaartmuseum.

Over het water
Bezoek Het Scheepvaartmuseum via het water met de Tours en Tickets Hop-on Hop-off Blauwe lijn. Deze rondvaartboot stopt voor Het Scheepvaartmuseum -halte Maritime Musuem/ Artis Zoo. Voor meer informatie: ‘Tours & Tickets‘

Met de auto
Je kunt 10 minuten loopafstand parkeren in parkeergarage Markenhoven. Twee andere parkeergarages zijn de parkeergarages Oosterdok en Oostenburgereiland. Rondom het museum zijn parkeerplekken beperkt beschikbaar op de Kattenburgerstraat en Oostenburgergracht.

Meer informatie vind je hier.