Oorlogsmuseum Eyewitness WOII – Beek (Limburg)

Gezien het 70 jarige jubileum van de bevrijding van Nederland, hebben mijn kindertjes het al veel gehad over dit onderwerp. Daarom vond ik het tijd om hier eens iets meer aandacht aan te spenderen. Na wat Googlen kwam ik uit bij het Oorlogsmuseum Eyewitness in Beek. Dit WWII museum staat hoog aangeprezen en word beschreven als indrukwekkend, informatief maar toch laagdrempelig. Dus ging de stoet naar Beek.

Bij aankomst werden we gelijk verwelkomd door de aanblik van een, voor mijn kids, enorme M24 Chaffee tank. Later leerde ik dat een Chaffee eigenlijk een redelijk kleine lichte tank is, maar van dichtbij zou je dat zeker niet zeggen. Voor het huis staat een poortwachtershuisje, en nog een Brits anti-tank geschut. Achterom staat nog een befaamd Duits PAK40 kannon. Een indrukwekkend geschut. Eenmaal in het museum worden we verwelkomd door het personeel. De vriendelijke meneer legt ons uit dat we het leven van August Segel gaan volgen tijdens de tweede wereld oorlog. August Segel is weliswaar een fictief persoon, maar hetgeen over hem geschreven wordt, is zeker een goede representatie van wat een Duitse soldaat in de tweede wereld oorlog moet hebben doorgemaakt. Door (fictieve) brieven aan zijn ouders leidt August ons niet alleen door het museum heen maar ook Chronologisch door belangrijke gevechten in de oorlog. Door de indrukwekkende, goed opgezette diorama’s waarnaast de brieven hangen te bekijken, kun je je goed voorstellen hoe August zich op een bepaald moment voelt en wat hij doet. Dit maakt het museum zelfs voor mijn jongste van 5 een interessante ervaring. Wij vinden in totaal 7 brieven door het museum heen:
1) Brunswig 3 mei 1940
2) Dordrecht 5 juni 1940
3) Minsk 21 juli 1941
4) Stalingrad 17 januari 1943
5) Carentan, Normandie 20 juni 1944
6) Bastogne 29 december 1944
7) Berlin 14 april 1945

In zijn brieven vertelt August dat hij tot het gevecht bij Carentan een Duitse Fallschirmjäger(parachutisten) is. Hij schrijftover de verovering van Nederland. De kinderen vonden het vreemd te leren dat aanvankelijk de Duitsers met respect ontvangen werden en dat August naar zijn ouders schreef dat Nederlanders vriendelijke mensen zijn. Al snel worden de brieven grimmiger. Rusland en de aanval op Minks zijn geen succes voor het Duitse leger. August schrijft in een brief dat het hem dan ook helemaal niet goed gaat. Zeker als in Stalingrad de winter inzet en hij ernstig ziek wordt. Het Diorama van deze scene is extra opvallend omdat het in de kamer ook echt koud was. De kinderen, die helemaal gekleed waren op de zomerse 30 graden buiten, konden zich helemaal inleven in hoe August zich gevoeld moet hebben.

Na Carentan, waar het tij van de oorlog ook in Europa nu definitief gekeerd was, werd August bij de grond troepen ingedeeld en heeft hij deelgenomen aan verschillende gevechten waarbij de Duitsers gepoogd hebben de geallieerde opmars te stoppen. De laatste scene speelt zich af in de kelder van het gebouw. Omdat hier de val van Berlijn (en tevens ook de val van August) wordt weergegeven, ben ik eerst eventjes alleen naar onder gegaan om te kijken of het niet te heftig zou zijn voor mijn jongste twee. Maar na uitleg over wat ze zullen aantreffen in de kelder, gingen ze zonder problemen even een kijkje nemen. Diep onder de indruk kwamen ze de trap weer omhoog (Maar daarover later iets meer). Het is ze in ieder geval duidelijk dat onze vrijheid duur betaald is en dat oorlog toch heel anders is dan soldaatje spelen. 

Overigens is de lokatie van het museum ook opvallend te noemen gezien de voorgeschiedenis. Het pand, daterend uit 1920, was het grote woonhuis van de burgemeester van Sonsbeeck en zijn gezin tijdens de tweede wereldoorlog. In 1941 trad deze man af uit principiële redenen. Hij bleef wel in het pand wonen, dook onder in 1944 en overleefde de oorlog! In de laatste maanden van de oorlog in Beek verbleven verschillende manschappen van 2 SS divisies das Reich(2) en Hohenstaufen(9) enkele dagen/weken in het pand. Er zijn zelfs verhalen bekend van hoge generaals en officieren die er verbleven. Een mooie en ook toepasselijke ontdekking dat het pand een heus stukje WOII geschiedenis met zich mee draagt!

In het museum zijn in totaal vier (tussen)verdiepingen. Bij binnenkomst kunnen we beginnen in de filmzaal. Hier krijgen we een film (10 minuten) te zien met echte beelden uit de tweede wereldoorlog. Het verloop van de oorlog wordt chronologische in het kort verteld met als leuke eigenschap dat de oorlog in Nederland hierin centraal staat. Daarna begin je bij de eerste kamer, een grote expositie ruimte. Hierin staan meer dan 30 poppen in allemaal diverse uniformen. Opvallend zijn de twee beelden. Een beeld van Hitler en een beeld van Hans Limmer, een veelvuldig onderscheiden tankcommandant. Ook zijn er tussen de poppen en uniformen velen andere attributen te vinden zoals granaten, mortieren en machinegeweren.

Vervolgens gaan we naar de eerste verdieping, Hier komen we, zoals al verteld, de eerste brief van August tegen en zien we een prachtig uitziende pop die de man zelf moet voorstellen. Hij ziet er vriendelijk uit, vinden de kinderen. Helemaal niet zoals de vijand, wat ze eigenlijk toch een beetje gek vinden. De kamers die je typisch mag verwachten in zo’n groot herenhuis zijn kunstzinnig en met oog voor detail omgebouwd tot de diorama’s van de locaties hierboven beschreven. Zo heeft elke kamer zijn eigen thema aansluitend op de brieven van August. Wij vervolgen de route en bekijken elke kamer aandachtig. De kamer in de sneeuw is zoals gezegd opvallend kouder dan de rest, en is mede hierdoor favoriet tijdens hete zomerdagen om even lekker af te koelen. Als je op de bovenverdiepingen alles gezien hebt, ga je via dezelfde trap weer naar onder, naar de laatste ruimte in de kelder. We sluipen zo zachtjes mogelijk de trap af om zo de groep mensen die achter ons een rondleiding heeft niet lastig te vallen. Ofschoon dat een hele klus lijkt met vier kinderen kan ik met grote trots zeggen dat mijn muisjes zonder te piepen naar beneden zijn getrippeld. Onderweg hebben we wat dikke duimen uitgedeeld gekregen.

Op advies van de vriendelijke man achter de kassa hebben we de kelder even uitgecheckd voordat we de kinderen naar onder lieten gaan. Het was niet eng, maar om het beleg van Berlijn weer te geven, klinken er nogal harde geluiden die toch wel indrukwekkend kunnen zijn op de kleinsten. Na een kijkje besluiten we dat de kinderen naar beneden mogen gaan en halverwege even aan het geluid kunnen wennen. Al snel staan ze beneden en bekijken de taferelen die zichtbaar zijn. Het babynestje (een kap waar een baby in geplaatst kan worden in het geval van een gifgasaanval) valt ze vooral op. Bij het omdraaien om weer naar boven te gaan, zegt een van de kinderen: “Kijk mama die meneer die daar op de grond ligt lijkt op August”. En inderdaad, het lijkt erop dat August de oorlog niet overleefd heeft. Ondanks het feit dat er geen doekjes omheen gewonden worden over de afloop van August, is het tafereel niet zo schokkend dat het ongeschikt is voor kinderen. In tegenstelling, de weg terug naar boven was een stukje stiller en doorspekt met vragen over het leven tijdens de oorlog. Maar natuurlijk moet vrijheid ook gevierd worden. In de museumshop zien we een paar echte legerbadges liggen en hier mogen de kinderen elk een van uitkiezen.

Voordat we naar het museum gingen, hadden de kinderen heel wat vragen over de tweede wereld oorlog. Na het bezoek, konden ze er een heel aantal zelf al van beantwoorden. Maar een aantal waren ook wat minder duidelijk beantwoord. Dus werd de behulpzame meneer achter de kassa nog eens ondervraagd. Mijn tienjarige vraagt: “Waarom moesten de mensen werken” waarop het antwoord klonk: “de mensen moesten (verplicht) werken zodat er wapens en munitie gemaakt kon worden. Immers voor oorlog voeren heb je veel spullen nodig. En deze spullen gingen ook snel op, zoals bijvoorbeeld kogels en wapens. Daarom werden mensen gedwongen om deze te maken.”
De achtjarige: “Hoe kwamen de mensen aan kleren” het antwoord: “Wist je dat Hugo Boss een van de voornamelijke leveranciers van kleding was? Veel bedrijven zijn redelijk rijk geworden aan het leveren van producten tijdens de oorlog. Merken zoals BMW, Porsche,  Krupp hebben ook tijdens de WWII hun bijdrage geleverd door middel van staal, motoren, kleding en meer.” Porsche bijvoorbeeld maakte tanks en koepels voor tanks en heeft heel wat wapentuig voor het Duitse leger ontworpen.” De zesjarige had de vraag: “Hoe kwamen ze aan geweren, bommen en alle knal dingen?” het antwoord: “Deze werden gemaakt door de mensen in de fabrieken.”
En de jongste van vijf vroeg het volgende: “Hoe kwamen de mensen aan eten en drinken?” Hierop was het antwoord: “voedselbonnen, kopen in winkels, ruilen, of zelf maken.” Na betaling van de badges en een donatie in de fooienpot vertrekken wij richting huis. Maar eerst nemen we nog een kijkje bij de tank, want die blijft indrukwekkend.

Bij thuiskomst vragen we wat de kinderen het meest is bijgebleven. De jongste zag in een kamer een soldaat met een machinegeweer die een man neergeschoten had. De soldaat had een open mond waarop een “AAAAArrrr” uit kwam volgens mijn dochter. Ze vond dat helemaal niet zo leuk. De oudste twee vonden vooral de kelder erg indrukwekkend. Het geluid en het babynestje vonden ze toch wel heel erg. De jongste zoon is helemaal onderste boven van zijn eigen badge en pronkt er de rest van de dag mee. Maar allemaal zijn ze het er over eens, oorlog is niet fijn! Maar wel leuk om op deze manier meer over te leren!

Eyewitness WO2

Maastrichterlaan 45
6191 AB Beek
Nederland

Website: http://www.eyewitnesswo2.nl
e-mail: [email protected]
telefoon: +31(0)46 43 707 69

/Miranda Young